Krizalida kishte çelur. Më 1974-ën, u bë një mbledhje në Ministrinë e Arsimit, për të më përjashtuar nga Lidhja. Ktheva kokën dhe pashë në ballkonin e tij Dhimitër Shuteriqin, i cili ma bëri me dorë që ta prisja. Një situatë e vështirë e tensionuar, kaotike…! Kështu, as japonezit të largët, i cili me vlerësoi kaq lart punën, nuk iu përgjigja dot. Mitrush Kuteli/ Besa e Kostandinit | Gazeta Telegraf Më kujtohen bisedat që bëmë në dhjetor të vitit 1941, në shtëpinë e Turkeshit, kur ne shkuam të merreshim vesh me patriotët e ‘Ballit’ për të bashkëpunuar me ta kundër okupatorit…dhe ata më thanë: “Nëse Kosovën, nuk e përfshin partia juaj, atëherë Kosovën, e shitët, prandaj me ju nuk shtrohemi në bisedë…”! Një lëvizje mashtruese: ngrita dorën, e afrova tek goja, sikur futa kafshatën e bukës. Në fund lexuesit e shumtë patën mundësinë të blinin nga një kopje të librit me një autograf të nënshkruar nga vetë autori. – Pse tetar Rizon, komandant xhandarmërie në fshat, që e vë në lojë, e ke bërë nga Kuçi? Në fakt, urdhri kishte ardhur nga lart. Zotëruesi i shqipes së lartë, në të gjitha shtresat e saj më të pasura artstike, siç e përmenda edhe më lart, ndihet edhe në romanin “Un mort”. Nuk e hidhte hapin të shtrirë, si ai Tjetri kur zhvendosej e ngrinte zërin përpara rreshtit të gjatë të të burgosurve. Mua më mjaftoi edhe ky cikël me poezi e poetit Buçpapaj, që të konturoj personalitetin krijues nga llullaja e tij poetike, si një poet krejt i veçantë. Erdhi një djalë nga fshati dhe më lajmëroi se në shtëpi, kishin ardhur disa kinezë. Do doja t’ua qartësoja këtë. Kështu që më vonë, shkrova romanin “Halimi”, romanin “Stina e armëve”, për të cilin më ka ndihmuar me shumë materiale Safoja, që kishte shoqet e saj partizane, si Liri Arapi, etj., romanin “Ultimatum”, romanin “Ara në mal”, romanin “Një emër në katër rrugë”, që u bë karton, por që besoj se tani do të botohet (siç u bë karton dhe përmbledhja e vjershave të mia të zgjedhura), romanin: “Një natë dhe dy agime”, që nuk u lejua të botohej, qëndroi për shumë vjet në dorëshkrimet e mia. Nuk them se njeriu duhet të shkojë në burg për të siguruar këtë njohje, por vetminë e tij ka mundësi ta krijojë, kudo ku është. U ktheva në qeli, nuk bëra asnjë përpjekje për të këqyrur ku mund të ishin aparatet përgjuese, të cilat m’i ndërmendi. Dhe nerva…nerva. Ma nuk qan përmbi la shpirti i vashës në gulçi, nuk shket kujtimi i tretun i një puthjeje, as fjala e dashun ma nuk tingëllon, Në re s’shpërthen furia, nuk gjëmon dëshprimi. – Sëmundja e shekullit. Rruga jote, është tjetër. – E mori letrën dhe u fut brenda. Sa i butë qe zani i parë, që lehtë ushtoi! Kjo, falë shpirtit binjak të Enver Hoxhës në Lindjen e Largët, Mao Ce Dunit, i pari tashmë në fazën më agresive të çmendurisë paranojake, pasi ka pësuar një infarkt diabetik dhe ka filluar të flasë me fantazmat e viktimave të tij, i dyti me vdekjen në fyt, në çastet e fundit të jetës. Madje po më dukej tmerrësisht i brishtë, i vogël, shumë më i vogël se ç’e kisha bërë unë. – Pse i thua ekselencë?! Një mbrëmje të atyre ditëve doli shëtitje vetëm. Erdhi dhe e tërhoqi romanin, se nuk i pranoi vërejtjet, që i bëmë për të mirën e tij! – tha duke më rënë në sup. Analize e vepres Besa te Sami Frasheri - Blogger One of the most experienced and loved actresses of the National Theatre of Albania, Margarita Xhepa, People's Artist of Albania, returned on the scene after several years of absence just to interpret this drama. Erdhi një urdhër për shkurtim personeli dhe më gjetën mua të më shkurtonin…! Stazhin pas fakultetit, e bëri në gazetën “Zëri i Vlorës”, në Vlorë. Besa e Kostandinit - Zemra Shqiptare Veç zemra n’jetë, i thuej, mund ta kuptoj, se plot nji zemër t’gjanë ajo kushtoi. Duke u marrë me të, kisha heshtur. Ky ishte një lloj tjetër burgimi dhe izolimi: heshtja. Kjo gjetje artistike i ka dhënë titullin librit. Parodizohet e ashtuquajtura lëvizje marksiste-leniniste botërore si një agjenturë e mirëfilltë e të gjithë atyre që e financonin. Pjesa tjetër e tulit të bukës kishte marrë formën e një koke e të një fytyre tmerrësisht të njohur. E kishte mbyllur gojën, sapo në qeli ishte shfaqur modeli i tij. Drita e paktë e qelisë është si ajo drita në dhomën tonë të gjumit, intimiteti është i brishtë dhe joshës, teksa besnikëria e sinqeriteti i ftesës sime për ta sjellë në qeli, sigurohet prej shenjtërisë së bukës. Por të gjitha këto, Partia i quante degjenerim dhe ishin të dënueshme. Në Evropë, intelektualët më të shquar, ishin të majtë. Pastaj le të bënin ç’të donin. Një social-poezi e cila në sindromin e tallavasë së sotme shoqërore, kontraversi poetik, vjen përmes absurdit me filozofinë e tjetrit: Në këto prurje të stazhionuara ndër vite në laboratorin krijues, poeti vjen si mjeshtër i subjektiviteteve liriko-sociale, duke mos u trandur nga ngërçet, trysnitë e kohërave dhe sitemeve të ndryshme shoqërore. Unë kaq mund të shkruaj, tani në këtë gjendje që jam. As a novel written by Ismail Kadare named in Albanian Who brought Doruntine back? ndër andrra ngushëlluese, andërrtar i vetmuem, buzën më gaz un bana dhe pata lumtënim, atë që, ndër të vërteta, na kërkojmë të verbuem. Fillova nga puna. Si ai plaku që bëhet gati të niset për të ikur përgjithnjë, apo si fëmija që sa-lindet. Ajo ndodhi ditë e kremte. Figura e Kostandinit karakterizon personin pozitiv dhe ai e mbajti besen. Nusja e Thomait, Aliqi, serviri drekë, por asnjërit nga të tre nuk na hahej. Zgjedhur nga librat poetikë: Dhimitër S. Shuteriqi KANGET E RINIS SE PARE”, 1935, [1] * Le mal du siécle (fr.) Safoja, që nesër do të kthehet atje, ku janë të mitë. Mjetet e humorit, ironia (qesëndia), sarkazma, grotesku janë mjetet që i zotëron mjeshtërisht Arben Kallamata edhe në këtë roman, por gjithnjë në pajtim me rrëfimin gjakftohtë deri në cinizëm të një Sherlock Holmesi shqiptar. Mbas pesë muajsh në hetuesi, më 31 dhjetor 1975, u dha vendimi i gjyqit: gjashtë vjet heqje lirie, për agjitacion e propagandë. Prandaj të propozoj: mendohu mirë sonte dhe nesër mos u nis për në Tiranë. Mehmeti bëri parathënien dhe botoi aty një poemë të tijën “Adelante, camaradas”! Më thanë të ulesha. Doja të këqyrja korridorin. Language links are at the top of the page across from the title. Unë rrugën time, nuk e tradhtoj dot, atë e kam nisur që i ri, me shkrimet e mia, me Luftën e Spanjës, me burgje e internime gjatë okupacionit fashist dhe me burg, gjatë kohës për të cilën unë luftova. Ti mi more të dymbëdhjetë bijtë e tani ke ardhur të më marrësh dhe mua qe të mos e shoh më Doruntinën time! Fantazia e mbështetur në fakte groteske, siç është ajo e bombave atomike që do të vinin nga Kina, apo përshkrimi në detajet më të imëta të ndërtesës së radiotelevizionit shqiptar, të ngjall një ndjesi të lehtë humori, por edhe të bën të mendosh se autori e ka bluar gjatë këtë temë në punishten e tij letrare. Robert Elsie has translated into English the ballad from the version of Margëlliç (modern Margariti), Chameria, called Kostandini e Dhoqina. Besa e Kostandinit - Albania News Gruaja punonte në oborr, për një pllakat të madh, nga ata që i vendosnin në sheshin “Skënderbej”. Nga mënyra sesi ishte konceptuar, mund të them se veprimtaria për këtë libër ishte një risi më vete dhe për këtë merita i takon regjisorit të njohur Gjergji Rita, por edhe më të rinjve si Grejdi Meta apo Tea Haxhillari. Me kujdesin për të mos përplasur kokën, bëra një gjysmë hapi për nga dera e qelisë dhe preka shufrat e hekurta, madje futa turinjtë midis tyre. Po të më ftonte të haja a pija diçka prej tij, nuk do ta refuzoja. – Fol! U përqafova me shokët që lashë brenda, sidomos me ata me të cilët rrija më shpesh, dhe ja, u çel dera e hekurt. Mother cannot bear the loss of all of her children and not having even her daughter close to her at an old age, her mourning too heavy to bear. Constantin and Doruntine (Albanian: Kostandini dhe Doruntina), or Constantin's Besa (Albanian: Besa e Kostandinit), is an Albanian ballad and legend. E rrokullis, mbi maja me fletë shkumuese i bi, i thyen krahët si hekur, i plas sytë e përgjakun, i çan gjoksin e nxjerr nji klithmë, tue e flakun si gur mbi thepa t’mprehtë…Nesër deti n’qetsi. E para herë që nuk u hidhërova. Unë ende nuk kam shkruar as pesë për qind të atyre që kam planifikuar…! Vetëm i vogli, Kostandini donte. Kush do të ma sjellë tani Doruntinën!. Në një shtëpi të vogël dhe të vjetër (“Rruga e Veriut” ose “Bardhok Biba”) një familje fisnike kosovare, me mbiemrin Rizvanolli, i kishte lëshuar një dhomë e kuzhinë të vogël në oborr familjes sime; ishte aty dhe vjehrra ime dhe biri i saj. Këtu do të lulëzojë begatia dhe lumturia se, paskeni bërë aleancë me Korenë! The finale is breathtaking because of the shock of the two women who realize that Constantin has risen from the dead. Vijnë qajnë dhe ikin, (Edhe im shoq, që iku e s’u kthye më, por humbi në, mërgim, është bërë re: vjen qan dhe përsëri ikën.). Merrja romanin dhe botoja ashtu siç e ka shkruar ai vetë. Unë shkova në Ministrinë e Brendshme, por nuk më pritën, megjithëse aty kisha shumë miq që nga koha e rinisë sime. Koha, kur u lidhëm menjëherë me Bashkimin Sovjetik, paçka se më pare, thoshim se; rruga për në Moskë, kalonte nga Beogradi. Ishte një goditje. një ftesë të hapur Abstraksioni poetik, si një drejtim i ri poetik, po vinte si një inteligjencë e re, në artin e të shkruarit, i trajtuar si art gjer atëherë nga Ai “pasardhës” ( Migjeni). Ata më thirrën mua dhe më dhanë të gjitha mundësitë, që të botonim edhe ne një libër të tillë. Besa e Kostandinit E merkure, 07.03.2007, 10:34 PM Gjashtë e gjashtë dymbëdhjetë, Doruntina trembëdhjetë !. Kjo cilësi e tërheq së tepërmi. Atëherë ai i telefonoi kryetarit të Lidhjes, mikut tim të vjetër Dhimitër Shuteriqit, dhe i tha: “Të më bëni një relacion me shkrim, pse nuk botohet romani “Hasta la Vista”?! Propozimi i dytë: Pak vjet përpara ‘90-ës, në nëntor, për çështjen e pasurive të patundshme të Safos, që ndodhen në Greqi, ajo u lejua të bënte rrugën për në Athinë e Selanik, e shoqëruar nga unë. E thirrën. Prisja të më hidhnin hekurat. Nuk më është mërzitur kurrë, ajo e vala, ngrohtësia ime, edhe kur i sillja shqetësime të llojit që më sollën këtu ku jam. Era grindet si gratë e këqija ndër brima e shpella. Safoja punonte ditë e natë, për të mbajtur familjen dhe burgun e dytë. /Memorie.al/. Të tjerët janë Dule Zvërneci, prapa cipës së të cilit qëndron Sulo Gradeci, pokerist shumë i mirë, i njohur me nofkat Fotografi, Silloja, kryesisht Koburja. Dikur mërzitesha për asgjë Ata pranuan. Ose disa rastësi të çuditshme po i shndërronin përfytyrimet në gjëra konkrete. Apo ndjehej mirë, i shliruar, i shpëtuar prej meje, tashmë që do të bashkohej me veten e vërtetë? Kur iu vrane gjashtë, që të gjashtë trima e të dashur, ajo derdhi vetëm nga një lot për secilin e bëri vetëm nga një vajtim. Besa e Kostandinit - VOAL Të trembëdhjetën kishte një bijë të bukur mbi shoqet të gjitha, që ia thoshin Doruntinë . Të gjithë më dukeshin si inkuizitorë. Sa herë n’madhni ngritun unë vehten e kam pa! Individi kurrë nuk e di vendin e vet. Ndërtuesit ndërtonin, bujqit punonin, këngëtarët këndonin, piktorët pikturonin, jeta vazhdonte, por nën diktaturë. Buka mbase prekte vijat e fatit në duart e mia, që më ngjallte këto ndjesi. Po romanin e ke qarë…”! Ja, këto ditë shihja nga dritarja ime, një lumë njerëzish: shumica të rinj e të reja, madje dhe minorenë, edhe burra, edhe gra, që vraponin, disa pa këpucë në këmbë, drejt trenit, për në Durrës…! Një shënim që harrova ta shkruaja më parë: Më 1959, pasi botova “Hasta la vistën”, që u prit shumë mirë nga lexuesit (vite me radhë të gjithë më përshëndetnin në rrugë: “Hasta la vista”), po kremtohej njëzetvjetori i Revolucionit për Mbrojtjen e Republikës Spanjolle, nga agresorët fashistë të brendshëm dhe të jashtëm. Ma mbajtën ca kohë dhe më lajmëruan ta tërhiqja, se nuk do të botohej. Pse u jep kaq trishtim?! Kishin jetuar, kishin punuar e ishin plakur jashtë. Nëse nuk është kështu, se ju i njihni ata që janë armiq, mos m’u përgjigjni…! Unë mendoja se nuk duhej të udhëtonim të tre bashkë, me makinë për në Spaç, se kisha frikë mos makina rrokullisej, nëpër ato rrëpira dhe vdisnim që të tre.